Τυχαίες Λέξεις Ραφιόλι., Κάνω (κάπου), Χοχλακά, Βαροκόκαλος, Παιγνιδιαρίζουνε τα μάτια τζη, Νταβραντίζω, Διχάλι, Παλιόβρεμα, Μερεύγω, Λιανοχοχλιός, Ρόγδι., Παραπέζουλο, Φλούμπα ή Φκελίδι ή Σκελίδι, Λιακόνι, Λαγουδοκοιμούμαι & Λαγοκοιμούμαι, Ανεκούκουλη ρακή, Νυχτιάζει, Ραπανιάζει., Ταχινή και Ταχύ, Χούρδου-μπούρδου, Ριζάρι, Μάχιαλά, Ψειροκουκουνίζεται η όρνιθα, Σούρτα-φέρτα., Τσίτα-κόρδα,
Γάζι ή Γκάζι, Νοητερός, Ρόμι., Δίνει ο νους μου- Δε μου δίνει ο νους μου, Γρυλώνω |
Ραφιόλι. | Λαχανοπίτι
«Επήα κι ήβρηκα δυο-τρία τσιγαρολάχανα, ήκoψα κι απού τον κήπο δυο κλαδιά σπανάκι, είχα και μάραθο κι ήβαλα μέσα, κι ήκαμα καμπόσα ραφιόλια των κοπελιώ που τ’ αγαπούνε, να φάνε αργά...» |
Κάνω (κάπου) | Μου αρέσει, περνώ καλά
«- Κάνεις Ελπίδα στον τόπο μας;
- Κάνω, γιατί κι ο τόπος είναι όμορφος κι οι αθρώποι είναι όλοι καλοί...» |
Χοχλακά | Κοχλάζει
«Εντάκαρε και χοχλακά ο τζισβές μόνο ρίξε τον έρωντα να ψηθεί, και να τονε ’φήσεις στο νερό εμισό λεφτό, ίσα-ίσα ν’ αφήσει τη μυρωδιά ντου…» |
Βαροκόκαλος | Δυσκίνητος. Αντίθ.: Αλαφροκόκαλος
«Ο Ανέστης του μπάρμπα μου δεν είναι παχυός μα είναι βαροκόκαλος και ψηλός και για κειονα βαροκαμπανίζει και δεν είναι και ασβέρτος...» |
Παιγνιδιαρίζουνε τα μάτια τζη | Κοιτάζουν παιγνιδιάρικα σαν να χαμογελούν
«Όσο τη θωρεί και παιγνιδιαρίζουνε τα μάτια τζη οντε τονε ξανοίγει, τόσο σκλαβώνεται o κακομίτσης...» |
Νταβραντίζω | Αντέχω
«Νέα του πόθανε η γυναίκα ντου με την καταραμένη αρρώστια, κι αυτός ο κακομίτσης δεν ενταβράντισε τον καημό κι απάνω στο χρόνο τση κλούθηξε...» |
Διχάλι | Διχαλωτό ξύλο
«Εγροίκου κατσαράπισμα μέσα στσ’ ελυγές. Κοντοσιμώνω και θωρώ το γιό σου.
-Πουλιτσές γυρεύγεις Νικολιό;
-Όι μπάρμπα, διχάλι γυρεύγω να σάξω ασφεντόνα…» |
Παλιόβρεμα | Το βρεμένο παξιμάδι που έμεινε αφάγωτο
«Το παλιόβρεμα δεν το τρώγαμε γιατί ήτονε άνοστο και το δίναμε των ορνίθω με τ’ αποφαούδια. Μήδε το παλιόβρεμα δεν επήαινε στράφι ετότεσά...» |
Μερεύγω | Ημερώνω
«Θωρώ κι εμέρεψε ο καιρός, μόνο σηκωθείτε να πηαίνομε κι έχει πούρι ακόμη ώρα για δουλειά. Χαζιρευτείτε μάνι-μάνι να φύγομε...» |
Λιανοχοχλιός | Είδος σαλιγκαριού. Είναι μεσαίου μεγέθους, χρώματος συνήθως γκρί, με κέλυφος σκληρό. Τρώγεται μαγειρεμένος με πολλούς τρόπους
«- Χοχλιούς ψήνεις σάικα γειτόνισσα γιατί γροικάται η χοχλιδιά απού τη στράτα.
- Την ταχυνή τσ’ ήβρηκα στο Πίσω Μετόχι σαφί λιανοχοχλιούς κολληταρά σε μια-ν-αχιμάδα και τσ’ ήβαλα εδά με το κρομμυδάκι...»
«Απάνω στο λιανοχοχλιό δα χτίσω τον οντά μου
να βάλω τη γυναίκα μου και τα πεθερικά μου.» |
Ρόγδι. | Το ρόδι, ο καρπός της ρογδιάς (ροδιάς)
«Τα ρόγδια στο χωργιό μας είναι: Λιάτικα, λιφάνια και ξινόρογδα. Τα λιάτικα τ’ αγαπώ πλια καλά γιατί είναι γλυκύτερα. Οφέτος οι ρογδιές μου είναι φορτωμένες ρόγδια και περίττο οι λιάτικες, μα είναι και οι μποντικοί τόσονά πολλοί απού φοβούμαι πως δε δα βρούμε ούτε ένα για να το βάλομε στο σποραντρουβά την Πρωτοσετεμπριανή...» |
Παραπέζουλο | Μικρό πέτρινο κρεβάτι
«Στο πανεγύρι τ’ Άη Αντώνη ήρθε το δικολόι μας από πολλούς τόπους. Τσοι πλια πολλούς τσοι κονέψαμε στο σπίτι μας. Πεζούλες και παραπέζουλα τα στρώσαμε...» |
Φλούμπα ή Φκελίδι ή Σκελίδι | Τα τμήματα του μανταρινιού, πορτοκαλιού κ.λ.π. Τα τμήματα του σκόρδου λέγονται μόνο φκελίδια.
«Εφάγανε μια σωρά πορτοκάλια μα εγώ δεν είχα όρεξη κι ήφαγα μόνο δυο φλούμπες κι αυτές ζόρλε...»
«Άμε Σηφαλιό παιδί μου να πείς τση γιαγιάς σου να σου δώσει δυο-τρία φκελίδια σκόρδο να τα βάλω στα χλωροκούκια που δα ψήσω και πέ τση να μη μαγερέψει κι εγώ δα τση πάω ένα-μ-πιάτο κουκιά το μεσημέρι...» |
Λιακόνι | Ερπετό που μοιάζει με σαύρα. Λέγεται πως είναι δηλητηριώδες
«Ερώτηξα μια φορά τη γιαγιά μου ανε-μ-πονούνε οι δακαματιές του λιακονιού και μ’ αποκτίθηκε:
Ανε σε δακάσει απού το στόμα, γύρευγε γιατρό και στρώμα
κι ανε σε δακάσει από την ορά, καδελέτο και παπά…» |
Λαγουδοκοιμούμαι & Λαγοκοιμούμαι | Κοιμούμαι σα λαγός, ελαφρά και με έγνοια
«Δυσκολοπαίρνει με ο ύπνος κι οντε με παίρνει μια στάξη λαγουδοκοιμούμαι και ξυπνώ με το μόνο-μόνο. Ύπνο δεν ανεστορούμαι να πω πως εχόρτασα, ποτέ στη ζωή μου...» |
Ανεκούκουλη ρακή | Με γεμάτο ποτήρι
«Μως κι ήφταξε απού το χωράφι, νηστικός και κουρασμένος ως ήτο, ήπιε τρεις ανεκούκουλες ρακές και του κάμανε άνω-κάτω το στομάχι...» |
Νυχτιάζει | Νυχτώνει
«Ενύχτιαζε μπλιο οντο-ν-εποτρυγήσαμε τ’ αμπέλι. Ίσα-ίσα με την ήμερα τα φέραμε. Νυχτιασμένα καλά εφτάξαμε στο χωργιό…»
«Νυχτιάζει και παρακαλώ πότε να ξημερώσει
για να σε δουν τα μάτια μου κι ο νους μου να μερώσει.» |
Ραπανιάζει. | Πολυστεγνώνει
«Ήφηκα τα ρούχα απλωμένα στη νοτική μπάντα του δωμάτου και τα ποξέγνοιασα και εραπανιάσανε. Να πιάσω θέλει να τα πουτήξω ν’ ανεπαλιάσουνε για να τα σιντερώσω...» |
Ταχινή και Ταχύ | Το πρωί
«Κατά που θωρώ Ανέστη τ’ αμπέλι δεν το ποσκάφτομε απόψε όσο-ν-κι ανε ζοριστούμε. Άντε το λοιπό να σκολάσομ’ απονωρίς και την ταχινή ξαναρχομέστανε, μα δεν εποκάμανε οι μέρες…» |
Χούρδου-μπούρδου | Άνω-κάτω
«Ήκαμε μου o γιος μου σήμερο την αποθήκη μας χούρδου-μπούρδου να γυρεύγει σάικα μπαρούτι για τη Λαμπρή. Φαίνεται πως δεν ήβρηκε γιατί από τότεσά κι ύστερα είναι ολομπουρούνιαστος..» |
Ριζάρι | Άγριο φυτό που οι ρίζες του με κατάλληλη επεξεργασία χρησιμοποιούνται στη βαφή μάλλινου όργου και δίδουν χρώμα πορτοκαλί, τα δε φύλλα του είναι τροφή των ορνίθων.
|
Μάχιαλά | Επιφώνημα θαυμασμού, Εύγε
«Μάχιαλά κοπελιά! Φτού τζη να μην τη φταρμίσω...»
«-Ετούτο το παλικάρι το μορφοκαμομένο τίνος είναι μπρε;
-Του Φάνη ο γιος απού σπουδάζει στην Αθήνα.
-Μάχιαλά! Γιο απού τον ήβγαλε ο Φάνης!...»
«Μάχιαλά, δουλειά την εξετελέψετε. Κοτζά σπιταρόνα εχτίσετε μάνι-μάνι.
Με την υγεία σας να το γκηνιάσετε και να το χαίρεστε πολλούς χρόνους...» |
Ψειροκουκουνίζεται η όρνιθα | Ψάχνει με το ράμφος στα φτερά της
«Θωρώ εδά-εδά και ψειροκουκουνίζουνται οι όρνιθές μου και μπορεί να ’χουνε ψείρες και δα πα’ πάρω μιαολιά ασβέστη να ραντίσω στον κούμο…» |
Σούρτα-φέρτα. | Το πήγαιν’ έλα. (Το άμε κι έλα)
«Μπαίνει οπουγιάς το καλοκαίρι και δα κινήσομε πάλι το σούρτα-φέρτα στ’ αμπέλια και στσοι ποτούς…» |
Τσίτα-κόρδα | Γέμισμα μέχρι πάνω
«Ήφαγα του σκασμού. Τσίτα-κόρδα την ήκαμα που λένε, κι απόι επήα κι ήθεκα, μα πού ύπνος μ’ ετσά κοιλιά...» |
Γάζι ή Γκάζι
| Πετρέλαιο
«Στο σπίτι μας είχαμε τρεις λάμπες που εκαίγανε γκάζι. H μια είχε λαμπόγιαλο πέντε νούμερο, η άλλη οχτώ κι η άλλη έντεκα. Την εντεκάρα την ήφταμε τσι μεγάλες σκόλες και oντε-ν-είχαμε μουσαφίρηδες...» |
Νοητερός | Έξυπνος
«Καλά ’ναι να ’σαι δάσκαλος μα να ’χεις και νοητερούς μαθητάδες. Άμα δε νογούνε οι μαθητάδες, οι κόποι σου πάνε στράφι...» |
Ρόμι. | Ρούμι
«Ντόμπε δα κάμω τον καπνό, κρασί, ρακή και ρόμι
και τα νυχτογυρίσματα μα δεν τα κάνω ακόμη.» |
Δίνει ο νους μου- Δε μου δίνει ο νους μου | Μου κάνει- δεν μου κάνει όρεξη
«Οντε καθίζω αποπόξω απού το σπιτάκι μας στην Καρπάθαινα και θωρώ το πέλαο, τσ’ ακρογιαλιές, τα νησάκια ομπρός μου και ζερβόδεξα τα όρη με τσι ρεματιές και τσ’ εγκρεμούς, δε μου δίνει o νους μου να φύγω. Ώρα κάθομαι και καμαρώνω…» |
Γρυλώνω | Κοιτάζω με ορθάνοιχτα μάτια- αγριεμένα μάτια
«Αν είναι και ογδοντάρης, οντο περνούνε κοπελιές από κοντά ντου γρυλώνει και τσι ξανοίγει και ξερογλείφεται…» |
|
